Πλούσια συλλογή από μουσικές Ρωμιών συνθετών, που έδρασαν στην Κωνσταντινούπολη και τα μικρασιατικά παράλια τον 19ο και 20ο αιώνα. Διαμάντια της μουσικής μας παράδοσης!
Κάλαντα, τραγούδια, νανουρίσματα, ταχταρίσματα, εκμάθηση μουσικής
και πολλά άλλα δώρα
για παιδιά και εφήβους,
στη συλλογή μας
που διαρκώς εμπλουτίζεται.
Ο ΜΟΝΑΧΟΣ ΠΑΧΩΜΙΟΣ ΡΟΥΣΑΝΟΣ (1553) φαίνεται να δραστηριοποιείται ως μύστης της προϋφιστάμενης ψαλτικής φιλολογίας και κάτοχος λιπαράς μουσικής παιδείας σε τόπο και χρόνο όπου παραμένει αμάρτυρη παρουσία διδασκάλων ή διασπορά χειρόγραφου πηγαίου υλικού. Για να αντιγράψω από την κριτικά εδώ εκδιδόμενη πραγματεία του, «χωρίς γαρ του πρώτου, ουδέ το δεύτερον κατορθούταί τις δεόντως μάλλον δε ουδόλως αλλ’ ως εν σκοτομήνη έοικε πορεύεσθαι».
Ως εκ τούτου, η παρούσα έκδοση (στην οποία και αξιοποιούνται -αρμοδίως βέβαια διευρυνόμενες περαιτέρω- πρωτόλειες σκέψεις προϋφιστάμενης ημέτερης σχετικής αναφοράς) παραδίδεται στη δημοσιότητα υπό το βάρος ορισμένων ευλόγων ερωτημάτων, για τα οποία, δυστυχώς, η πενιχρότητα ή και η σιωπή των πηγών μάς περιορίζουν επί του παρόντος στη διατύπωση εικασιών. Στις εισαγωγικές παρατηρήσεις αλλά και στα σχόλια που ακολουθούν συμπυκνώνονται τα βασικά desiderata της ως τώρα έρευνας, επιχειρουμένων παράλληλα ορισμένων υποθέσεων εργασίας, το επιτυχές ή εύστοχο των οποίων παραμένει στην κρίση των εντευξόμενων φιλόμουσων.
Δεν διστάζω πάντως εκ προοιμίου να αναρωτηθώ: σαφηνίζονται όντως τα σχετικά με την παρούσα θεωρητική συγγραφή του Ρουσάνου ή μήπως αναδεικνύονται περαιτέρω αναπάντητα ερωτήματα; Φαίνεται ότι και για την προκειμένη περίπτωση, όπως ομοίως σημειώνεται σε κάποια αποστροφή του εδώ εκδιδόμενου κειμένου του Παχωμίου, παραμένει «ασύστατον εκάτερον αυτών άνευ θατέρου».
Ευελπιστώ νέα ευρήματα στο εγγύς μέλλον να φωτίσουν περισσότερο την παρούσα υπόθεση, μιαν υπόθεση η συστηματικότερη συζήτηση περί την οποία θα ήμουν ευτυχής αν εγκαινιαζόταν με το παρόν βιβλίο.