Κανονολόγιον του Τριωδίου, Φώτη Θεοδωρακόπουλου

Κανόνες των Κυριακών ( Α-Γ Ωδές ) , Κανόνες τού Τριωδίου καί της Μεγάλης Εβδομάδος, με προσθήκη τών σύντομων Καταβασιών.

Η αρχαία ελληνική λέξη κανών σημαίνει ευθεία ράβδο πού χρησιμεύει γιά ευθυγράμμιση, είναι δηλαδή όργανο πού χρησιμοποιείται γιά τη χάραξη ευθειών γραμμών (χάρακας), μεταφορικά δέ καθετί πού χρησιμεύει ως μέτρο, πρότυπο, κριτήριο ή μιά γενική αρχή. Έτσι, Κανών τής Αγίας Γραφής ονομάζεται τό σύνολο τών ιερών καἰ θεόπνευστων βιβλίων τής Παλαιάς καί τής Καινής Διαθήκης, τά οποία η Εκκλησία έχει αναγνωρίσει επισήμως ως γνήσια καί αυθεντικά μέ αποφάσεις τοπικών καί Οικουμενικών Συνόδων, αποτελούν δέ τό μέτρο τής πίστεως καί τής ζωής τού χριστιανού καί τόν γνώμονα γιά τήν ευθυγράμμιση τού θρησκευτικού του φρονήματος. Αυτά λέγονται καί κανονικά η Πρωτοκανονικά πρός διάκριση από τά Απόκρυφα καί τά Δευτεροκανονικά τής Παλαιάς Διαθήκης. Στήν εκκλησιαστική υμνολογία κανόνας είναι αριθμός τροπαρίων, πού είναι συντεταγμένα σύμφωνα μέ «ορισμένο κανόνα»,δηλαδή ποιητικό καί τονικό μέτρο. Κατά τή διάρκεια τών πρώτων χριστιανικών αιώνων, ιδίως από τά χρόνια τού Ιωάννη Δαμασκηνού, άρχισε νά επικρατεί στήν υμνολογία, αντί τών σποραδικών τροπαρίων, ένα νέο είδος, η «κανονική» εκκλησιαστική ποίηση καί έτσι νά προάγεται η ασματική ακολουθία. Ο «κανών», πού είναι συνήθως ύμνος πρός τιμήν Δεσποτικής, Θεομητορικής, η εορτής Αγίου, έχει συντεθεί από εννέα συνήθως τμήματα (κατ’ αναλογία μέ τά εννέα αγγελικά τάγματα) καί σπανιότερα από τρία η τέσσερα, ονομάζονται δέ αυτά « Ωδαί » οπότε ο κανών λέγεται τριώδιον ή τετραώδιον. Κάθε «Ωδή» αποτελείται από τρία ή τέσσερα ή έξι τροπάρια, έτσι ολόκληρος ο κανών περιλαμβάνει 27 έως καί 54 τροπάρια αντίστοιχα.