Χερουβικά Σύντομα της Εβδομάδας, Πέτρου Λαμπαδαρίου

Το περιεχόμενο της παρούσας έκδοσης με τίτλο “Πέτρου Λαμπαδαρίου, Χερουβικά σύντομα της εβδομάδος (σειρά β’)” αποτελεί ένα μικρό μέρος από τους μουσικούς κώδικες που φυλάσσονται και είναι ιδιοκτησία της Ιεράς Σταυροπηγιακής Μονής Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Πρέβελη, στο Νομό Ρεθύμνης. Είναι γνωστό ότι η Ιερά Μονή Πρέβελη -πέραν του θρησκευτικού χαρακτήρα της- διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο, κατά το 18ο και 19ο αιώνα, στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή της Κρήτης, ως ένα μεγάλο εκπαιδευτικό και καλλιτεχνικό κέντρο του νησιού, ενώ παράλληλα είχε μεγάλη συμμετοχή σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων, ήδη από την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Διαθέτει λοιπόν πλήθος ιερών κειμηλίων, όπλων, εικόνων, αλλά και μια πλούσια βιβλιοθήκη με περίπου 650 τόμους βιβλίων, ανάμεσα στους οποίους και μουσικά χειρόγραφα. Πρόκειται για ένα μουσικό θησαυρό, τον οποίο είχα τη χαρά και την τιμή να εντοπίσω το 2007, όταν, ως συνοδός καθηγητής, επισκέφθηκα με τους φοιτητές της Πατριαρχικής Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Ηρακλείου Κρήτης την Ιερά Μονή, στα πλαίσια ποιμαντικής εξόρμησης.

Η ανευρεθείσα μουσική συλλογή της Μονής περιλαμβάνει οκτώ κώδικες στη Νέα Μέθοδο και γραφή της Βυζαντινής Μουσικής, οι οποίοι γράφτηκαν το 1818, στην Κωνσταντινούπολη, από τον γνωστό μουσικοδιδάσκαλο και κατ’ επάγγελμα κωδικογράφο και καλλιγράφο της εποχής Απόστολο Κώνστα τον Χίο, αφού προηγουμένως εξηγήθηκαν στη Νέα Μέθοδο από το Γρηγόριο Λαμπαδάριο και μετέπειτα Πρωτοψάλτη. Τα εν λόγω χειρόγραφα μεταφέρθηκαν από την Κωνσταντινούπολη στην Κρήτη και, ενώ βρίσκονται στη βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής Πρέβελη για περισσότερα από 180 χρόνια, παρόλ’ αυτά παρέμεναν άγνωστα στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία. Έτσι το 2009, σε εισήγησή μου με τίτλο “Μια άγνωστη συλλογή χειρογράφων του Αποστόλου Κώνστα του Χίου”, στο Β’ International Conference of the American Society of Byzantine Music and Hymnology, συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα (10-14 Ιουνίου), κοινοποίησα την ύπαρξη των ανευρεθέντων κωδίκων, με εκτενή παρουσίασή τους. Ακολούθησε ψηφιοποίησή τους το ίδιο έτος, σε συνεργασία μου με τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης, με βασικό στόχο τη διάσωση και έρευνα των χειρογράφων.

Κατά την έρευνα και μελέτη των οκτώ μουσικών κωδίκων, ιδιαίτερη εντύπωση μού προκάλεσαν τα πέντε χερουβικά, τα οποία δημοσιοποιούνται στην έκδοση αυτή. […]

(Από την εισαγωγή του Ανδρέα Γιακουμάκη, Πρωτοψάλτου)